Seramikte Işıltı: Altın ve Metalik Lüsterler
Seramik çalışmalara benzersiz bir ışıltı katan lüsterler, çok çeşitli renklerde metal bazlı şeffaf sır üstü boyalardır.
Uygulama ve pişirim sırasında birkaç noktaya dikkat ederek 9. Yüzyıldan beri kullanılan bu seramik dekor tekniği ile kolayca istediğiniz etkiye ulaşabilirsiniz.
LÜSTER NEDİR?
Lüsterler, önceden sır pişirimi yapılmış seramik, stoneware ya da porselen ürün üzerine uygulanarak nispeten düşük sıcaklıklarda pişirilen mikro incelikte metalik madde kaplamalarıdır. Lüsterler bir çeşit sır üstü boyadır, yani sırlanmış, sır pişirimi yapılmış ürün üzerine uygulanır ve üçüncü bir fırınlama gerektirir. Metalik ve yanardöner etkiler yaratırlar.
Altın lüster, sıvı bir ortamda asılı gerçek altın parçacıklarından oluşur ve altın lüster uygulamasında ürünün üzerinde gerçek, erimiş bir altın tabakası kalır. Bu, bir yapıştırıcıyla uygulanan ve fırınlanmayan altın varaktan çok farklıdır. Altın lüsterde, altın kalıcı olarak ürünle birleşir.
DİKKAT ETMENİZ GEREKEN TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI NELERDİR?
Uygulama sırasında çok iyi havalandırılan bir alanda çalışın. Lüster sıvı haldeyken solunması risklidir. Lüster uygularken iyi havalandırılan bir alanda çalışmak çok önemlidir. Hijyen prensiplerini uygulayın ve kullandıktan sonra ellerinizi mutlaka yıkayın. Pişirim sırasında fırından çıkan dumanları da solumayın, fırının bulunduğu alanı pişirim sonrası havalandırın.
Kullandığınız lüsterlerin gıdaya uygunluğunu kontrol edin. Üreticinin uyarılarını dikkate alın. Yeme içme kaplarında, kurşun ve ağır metal içermeyen lüsterleri kullanmaya dikkat etmek gerekir.
LÜSTERLERİ UYGULARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Lüsteri eşit bir şekilde yaymak için yuvarlak, ince bir fırça idealdir. Başka hiçbir şeyle kirlenmemeleri için fırçalarınızı yalnızca lüster kullanımına ayırın. Her farklı lüster için ayrı bir fırça kullanın ve belirgin bir şekilde etiketleyin. Farklı amaçla kullandığınız bir fırça, lüsteri ve beklenen sonucu çok kötü bir şekilde bozabilir.
Bazı seramikçiler fırçalarını temizlemek için bulaşık sabunu ve kağıt havlu kullanıp ardından kurumaya bırakırken, kimisi inceltici ya da denature alkole batırıp kurulayarak temizlemeyi tercih ediyor. Hem lüsteri inceltmek hem de fırçaları temizlemek için saf lavanta yağı da kullanılabilir.
Lüsterlerin uygulama aşaması, muhtemelen en iyi sonuçların elde edilmesinde en önemli aşamadır. Lüsterleri çok kalın veya çok ince uygulamamaya dikkat etmelisiniz. Fırça ne çok fazla, ne de çok az yüklenmeli ve uygulanan katman düzgün ve ince olmalıdır. Çok kalın bir katman, pişirme sırasında yanmaya veya bulutlanmaya neden olur. Lüster yatay yüzeylere çok kalın uygulanırsa, yüzeyinde çatlama veya kabarcıklarla karşılaşılabilir. Dikey bir yüzeye çok kalın uygulandığında ise akma eğilimindedir. Bazen lüsterde oluşan akmalar bir etki olarak da kullanılabilir. Öte yandan, çok ince uygulanırsa altın yerine koyu mor ve / veya çizgili görünecektir. Bu hem yatay hem de dikey yüzeylerde bir sorundur. Bu olursa, o bölgeye biraz daha lüster sürebilir ve ürünü tekrar pişirebilirsiniz.
Parlak, saten ve mat sırların yanı sıra bisküvi pişirimi yapılmış porselen üzerine uygulanabilirler. Diğer lüsterler üzerine de, lüster uygulanabilir. Lüsteri nasıl ve nereye uygulayacağınıza karar verirken dikkat etmeniz gereken diğer bir konu, ürününüzün yüzey kalitesidir. Altın lüster, üzerine uyguladığınız her ürünün yüzey özelliklerini alır. Parlak bir yüzeyde kullanırsanız parlak, mat bir yüzeyde kullanırsanız mat, pürüzsüz bir yüzeyde kullanırsanız pürüzsüz olacaktır.
Lüsterlerin uygulanmasında en önemlisi temizliktir. Uygulama öncesi ürünün temiz ve kuru olmasına dikkat edilmelidir. Toz, yağ, parmak izleri ve su alacağınız sonucu olumsuz etkileyebilir. Lüsteri uygulamadan önce, ürününüzü denatüre alkol veya aseton ile temizleyin ve kurulayın ya da ürününüzü bulaşık deterjanıyla yıkayıp iyice durulayın. Tüm sabunu çıkardığınızdan ve tüy bırakmayan bir bez ya da kağıt havluyla tamamen kuruladığınızdan emin olun.
Çalışma alanınızı olabildiğince temiz tutun. Lüsterin içine giren toz, küçük beyaz benekler oluşturacaktır. Nem de beyaz lekeler bırakır, bu yüzden lüsterin üzerinde nefes almamaya çalışın, üzerine hapşırmayın veya öksürmeyin.
Fırça veya süngerle lüsteri çok ince bir şekilde uygulayın. Birkaç saat kurumaya bırakın, sonra pişirin. Eğer aldığınız sonuçtan memnun değilseniz ya da daha derin, daha yoğun bir renk istiyorsanız, tekrar uygulayın ve yeniden pişirin.
Lüsterler kullanıma hazır olarak sunulur. Altın, platin, bakır ve bronz gibi bazı lüsterlerin seyreltilmesine gerek yoktur. Gerekiyorsa, diğer lüsterler yaklaşık % 10 oranında seyreltilebilir. Seyreltme için üreticinin önerdiği oranlara dikkat edin. Uygulama sırasında akarsa, kurumasını bekleyip bir jiletle kazıyın. Sonra alanı alkolle ıslattığınız kulak çubuğu ile silin. Kulak çubuğunun çok ıslak olmadığından ve altın dekorunuza dokunmadığınızdan emin olun. Pişirim öncesi, ürününüzü parmak izi ve lekelenme olmaması için kontrol edin.
En popüler ve belki de en iyi bilinen lüsterlerden biri, pişirim sonrası çeşitli renklerde bir görünüme sahip olan sedef lüsterdir. Mother of Pearl - Sedef lüsteri uygularken, yansımaları kırmak ve fırça izinden kaçınmak için çapraz uygulama tekniğini kullanın.
LÜSTERLERİN PİŞİRİMİ SIRASINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Pişirim sırasında, fırınınızın iyi havalandırıldığından emin olun. Fırına mümkün olduğunca fazla hava girmesine izin verin ve havalandırma bacalarını kapatmayın. Üreticinin verdiği pişirim sıcaklıklarına uyun. Lüster rengi, pişirim sıcaklığının yanı sıra birçok koşuldan etkilenir: fırının içinde yerleştirildiği yer, uyguladığınız ürün ile birlikte neyin pişirildiği vb. Fırını fazla yüklemeyin ve her bir ürün arasında bolca boşluk olduğundan emin olun.
Fırınlama işleminden sonra lüster, sır üzerinde ince metalik bir tabaka olarak kalması gerekir. Lüster çok hızlı pişirilirse, bazen rengin doğru şekilde olgunlaşmamasına ve elinizi sürdüğünüzde dağılmasına neden olabilir. Bu durumda tekrar daha yüksek derecede pişirin.
LÜSTER NASIL SAKLANMALIDIR?
Lüsterlerinizi olabildiğince serin bir yerde tutun. Kullanıldığı zamanlar dışında şişeyi sıkıca kapalı tutun, çok uzun süre açık bırakmamaya çalışın, aksi takdirde lüsteriniz kalınlaşabilir. Şişelerin boyun kısmının temiz olduğundan emin olun, kurumuş tozlu veya ufalanan parçalar lüsterin içine dökülebilir.
KAYNAKÇA
https://www.whitepeachpottery.com/goldluster
http://www.floridaporcelainartists.com/luster-tips.html
http://www.marjonceramics.com/pages/Tips/tip20.htm